Бети Буп: анимирана (анти) феминистичка икона

Култната анимирана хероина, Бети Буп, може да биде рангирана меѓу највпечатливите ликови во популарната култура. На што го должи овој статус, што претставувала и кое е нејзино значење во социо-културниот контекст?

Првата голема женска фигура во светот на анимираните филмови е презентирана во форма на „фатална“ црнокоса девојка наречена Бети Буп. 

Во 1930 година, во студиото на Макс Флејшер, е создадена приказната за оваа хероина. Аниматорот и творецот на нејзиниот лик, Грим Нетвик, првично создал животно - црна пудлица која подоцна станала жена со црни кадрици.

Инспирацијата за дизајнот на хероината Бети Буп произлегла од изгледот на тогашните американски пејачки. Една од нив, Хелен Кејн, била во голема мера „модел“ за формирање на ликот и карактерот на Бети.

Хелен Кејн го тужела студиото на Макс Флејшер поради неовластено користење на фразата „bup-up-a-dup“ од песната „I wanna be loved by you“. Пејачката барала компензација за „намерната карикатура“ и „нелојална конкуренција“.

По двегодишно судење, обвинението на Хелен било отфрлено, со објаснување дека нејзиниот стил не е единствен. Аниматорот, Сем Нетвик, на крајот од својот живот признал дека сепак инспирацијата за лицето на Бети Буп била Хелен Кејн, која некако останала заборавена.

Кога станува збор за Бети Буп, неизбежната тема е нејзиниот провокативен изглед, што до ден денес придонесува за нејзиниот контроверзен статус во популарната култура.

Пренагласената женственост на хероината, облечена во екстремна облека, како и шминка, често доведувало до дискусии за нејзиниот „непристоен“ изглед.

Приказната за изгледот на Бети Буп несомнено може да биде поврзана со вечната дилема која е причина за многу дебати: дали е Бети Буп феминистичка фигура или објект?

Како поддршка за приказната дека се работи за феминистичка хероина може да се каже дека таа е првиот главен лик во анимираните филмови. Таа решително се бори за својата позиција против силата и авторитетот.

Покрај борбата за човекови права, Бети се бори и за правата на животните. Исто така, постои и епизода „Бети Буп за претседател“, која се однесува на нејзината кандидатура за американскиот претседател.

Ова е многу важно, имајќи ја предвид тогашната конзервативна социјална рамка.

Бети Буп се појавува и во филмот „Who Framed Roger Rabbit“, кој има освоено Оскар за анимација. Иако веќе не се појавува во светот на анимираниот филм, нејзината трага е неоспорна.

Нејзиниот лик може да се сфати и како антифеминистички, токму со прикажување на премногу украсено лице и слаб глас, заводливо тело кое ја прикажува сликата на „посакуваната“ жена, која е објективизирана до крајните граници.

Честопати се расправа за пораката на филмовите, бидејќи  нејзиниот изглед е постојано во фокусот, додека другите квалитети често се игнорираат.

Според ова може да се заклучи дека со потпирањето на провокативниот физички изглед може да се постигнат многу работи, не само на приватно, туку и на професионално поле.

Ова е главната контроверзна точка, бидејќи, освен оние кои сметаат дека се работи за девојка со неприфатлив изглед, таа, исто така, може да претставува исчекор од патријархалната рамка, бидејќи, нејзиниот изглед претставува слобода за идентитетот на жената што повеќе не е табу тема, туку прашање на слобода на избор.

Без разлика дали ја сметате за феминистичка фигура или стереотипна кукла, несомнено е дека Бети Буп останала запишана и значајна во културната сфера на минатиот век.

Нејзиното „Boop Oop A Doop“ се слуша речиси цел век и не престанува да предизвикува бурни дебати.

Ашера | Црнобело