Неколку дена во вселената со малку храна и вода – Неуспешната мисија до Месечината која можела да заврши трагично

Мисијата Apollo 13 на НАСА требаше да ја однесе третата група астронаути на Месечината, но наместо тоа, се претвори во приказна за преживување која одлично прикажува дека и најмалата грешка може да чини многу во вселенските патувања.

Apollo 13 е седмата мисија со екипаж од програмата Apollo на НАСА, како и третата мисија со цел да испрати луѓе на Месечината. Екипажот го сочинуваа тројца астронаути кои беа лансирани на 11 април 1970 година од Вселенскиот центар Кенеди во САД.

Тогаш 42-годишниот Џејмс Ловел бил еден од најискусните астронаути кој веќе имал завршено три вселенски мисии. Тој бил командантот во мисијата.

Пилотот на модулот со којшто требало да слетаат на Месечината е Фред Хејс кој тогаш имал 36 години. Претходно, тој бил воен пилот со завидна кариера.

Третиот член на екипажот бил тогаш 38-годишниот Џон Свигерт кој исто така бил пилот. Пред лунарната мисија, тој работел на мисијата Apollo 7, а ова бил неговиот прв вселенски лет.

Генерално, тројцата астронаути биле добро обучени и подготвени да стапнат на Месечината.

Но, астронаутите никогаш не стигнаа до Месечината. Наместо тоа, поминаа неколку денови исполнети со неизвесност во леталото не знаејќи дали ќе се вратат живи на Земјата.

Околу 56 часа по лансирањето, во леталото експлодирал резервоар со кислород, по што веднаш станало јасно дека мисијата е неуспешна.

Бидејќи леталото било оштетено, тројцата астронаути се засолниле во лунарниот модул со којшто требало да слетаат на нашиот сателит.

Експлозијата се случила кога леталото било оддалечено околу 322.000 километри од Земјата. Штом сфатиле дека нешто не е во ред, астронаутите веднаш ја контактирале базата на Земјата.

Всушност, токму од овој контакт потекнува познатата изрека „Хјустон, имаме проблем“ (Houston, we have a problem).

Од НАСА откриле дека експлозијата е предизвикана од соголени жици, како и грешки при тестирањето пред лансирањето.

Соголените жици предизвикале пожар во резервоарот за кислород, по што бил уништен. Истовремено, се оштетил и уште еден резервоар.

Со ова драстично се намалило нивото на кислород во леталото. Истовремено, се јавиле и проблеми со напојувањето на системите бидејќи зависеле од кислородот. 

Бидејќи поради ова не работел ни системот за греење, температурата во леталото брзо се спуштила до речиси нула, а со ова се уништил и дел од резервите на храна.

Со цел да заштедат од енергијата на леталото за да можат се вратат на Земјата, астронаутите се засолниле во лунарниот модул и останале таму речиси пет дена. 

Модулот во којшто се засолниле астронаутите бил дизајниран за двајца и ова претставувало проблем. Исто така, модулот не бил направен за да биде активен долго време, па астронаутите морале да се погрижат дека нема да трошат многу енергија и вода за ладење на неговите системи.

Од Земјата, инженерите им помогнале да направат рации со храна и вода за да имаат доволно залиха додека да се вратат на Земјата и правеле секакви импровизации за астронаутите да можат да поминат скоро пет дена во модулот.

Додека да се вратат дома неколку денови подоцна, тројцата астронаути драстично ослабеле, а еден од нив развил и инфекција на бубрезите.

Астронаутите ја заобиколиле Месечината за да ја искористат нејзината гравитациона сила за забрузување кон Земјата.

Засолнети во модулот кој уште бил прикачен на главното летало, успеале да навлезат во земјината атмосфера. Бидејќи модулот немал заштита од топлина, морале да се приземјат со целото летало.

Неколку часа пред слетувањето, изнемоштените астронаути се вратиле во леталото, успеале да го вклучат и да слетаат во Тихот Океан на 17 април.

По оваа катастрофа која, за среќа, завршува добро, од НАСА направија бројни промени во вселенските летала со цел да избегнат слична ситуација.

Меѓу другото, сега во леталата има посебен резервоар за кислород кој е изолиран и е само за екипажот. Од резервоарите, пак, ги отстраниле жиците. Тие додаваат и помоќна батерија на модулите со цел да издржат подолго, како и дополнителни резервоари со вода.

За овој настан, во 1995 година е снимен и филм – Apollo 13 – во режија на Рон Хауард. Главните улоги им припаѓаат на Том Хенкс, Бил Пакстон и Кевин Бејкон.

Спирова С. | Црнобело