Колумна на амбасадорот Дејвид Гир: „16 дена активизам против родово насилство“

Детали

петок, 01 декември 2023

Амбасадор Дејвид Гир, Шеф на Делегација на ЕУ:

Ја одбележуваме овогодинешната кампања „16 дена активизам против родово насилство“ во запрепастувачки околности. Една од три жени ширум светот доживува насилство од партнер или сексуално насилство во текот на својот живот. Ова е без оглед на нејзиното минато, култура, етничко потекло, возраст или религија. Ова се случува во 21 ^век . Во овој поглед, Северна Македонија не е исклучок.

И покрај многуте напори, ниту една земја сè уште не успеала да стави крај на насилството врз жените или семејното насилство. Напротив, во контекст на кризи, конфликти и војни, сведоци сме на експоненцијален пораст на ваквото насилство. Ова ја прави колективната акција уште поитна.

Слоганот на овогодинешната глобална кампања е „Обединете се„ Инвестирајте за да го спречите насилството врз жените и девојчињата.

Следува заштитата. Државните институции треба да се грижат за благосостојбата на жртвите, понекогаш заедно со партнерите од граѓанското општество. И, зајакнување на системите за поддршка за да се слуша и почитува гласот на секоја жртва.

И третиот елемент, каде што сите имаме улога. Да се прекине молкот околу насилството врз жените. Да не бидеме неми набљудувачи. Туку, да ги охрабриме жртвите и оние што се сведоци на насилство да го пријават. Затоа што родовото насилство не е приватно прашање, ниту женско прашање, туку прашање за целото општество. Доколку останат неказнети, насилниците повторно ќе напаѓаат. Против нашите ќерки, партнери, пријатели…

ЕУ пристапи кон Истанбулската конвенција на 1 октомври 2023 година, нагласувајќи ја нејзината посветеност да стави крај на родовото насилство. Оваа заложба се протега на донесување и ригорозно спроведување на закони кои ги штитат жените од различни форми на насилство, вклучително семејно насилство, сексуално вознемирување и трговија со луѓе. И да се воспостави принципот дека сексуален однос без согласност е силување. Законодавството на ЕУ и сите релевантни меѓународни стандарди се основа за нејзините напори за спречување на родово насилство и за заштита на жртвите. Не само во рамки на ЕУ, туку и во нејзината надворешна акција.

Северна Македонија, како земја која преговара за членство во ЕУ и потписничка на Истанбулската конвенција, е посветена на постигнување родова еднаквост, унапредување на правата на жените и спречување на сите форми на родово насилство.

Во 2021 година, земјата го усвои Законот за спречување и заштита од насилство врз жените и семејно насилство. Овој закон воведе уредби за систематска реинтеграција на жртвите. Друг важен развој беше усвојувањето на измените на Кривичниот законик за усогласување со Истанбулската конвенција, според кој семејното насилство и родовото насилство се кривично дело. Следниот важен чекор во справувањето со родовото насилство би бил усвојувањето на новиот Закон за родова еднаквост. Ги охрабруваме институциите да продолжат со овој процес за да се обезбеди негово брзо усвојување.

Она што сега треба да се направи е усогласување на постојната законска регулатива и олеснување на неговата имплементација со подзаконски акти. Да се подобри капацитетот на прифатилиштата. Да се зголеми нивото на експертиза за решавање на случаи на семејно насилство во рамки на полициските сили. Сето ова додека се подобруваат услугите за жртвите - не само жените, туку и мажите, LGBTIQ лицата или жртвите на трговија со луѓе како и адресирање на основните причини за насилство.

Со години ЕУ и помага на Северна Македонија да напредува во родовата еднаквост и во напорите за искоренување на родовото насилство. Со промовирање на родовата перспектива во контекст на процесот на пристапување во ЕУ и нејзино вклучување во нашите различни програми и проекти за соработка, генерално, имаме за цел да обезбедиме дека овие цели се на врвот на нашата работа во многу различни сектори. Дополнително, спроведуваме конкретни акции заедно со партнерите од граѓанското општество за да помогнеме да се затвори родовиот јаз и да им помогнеме на жртвите на родово насилство. Ова е фокусот на нашиот водечки проект ЕУ за родова рамноправност, и е еден од приоритетите на нашата Програма за граѓанско општество. Вториот ќе помогне во справувањето со прашања како што е имплементацијата на Националната стратегија за родова еднаквост; родово одговорно креирање политики; централно и локално буџетирање; подобрување на социјалните и економските права на жените; зајакнување на механизмите за следење итн. Таквата помош опфаќа и обезбедување услуги и прифатилишта за жени-жртви на родово и семејно насилство, СОС телефони за помош и услуги за ранливи групи и жртви на трговија со луѓе. Исто така, нашата поддршка за засегнатата држава треба да резултира со формирање на најмалку три целосно функционални прифатилишта за жртви на семејно насилство и трговија со луѓе. Освен домување и медицинска помош, овие прифатилишта ќе обезбедуваат и психосоцијална поддршка, советување, правна помош и помош при наоѓање работа.

Сепак, ова е само дел од помошта на ЕУ во оваа област. Заедно, можеме и треба да направиме повеќе. Како на пример здравствените и социјалните услуги да одговорат на специфичните потреби на жените и девојките, особено на оние од маргинализираните и недоволно услужените заедници, а особено на жените со попреченост. Ова значи универзален пристап до сеопфатни услуги за сексуално и репродуктивно здравје, вклучувајќи планирање на семејството, контрацепција, пренатална и постнатална грижа, како и безбедни и легални услуги за абортус. Дополнително на ова е сеопфатното сексуално образование во училиштата, како стратегија соодветна на возраста и базирана на докази за спречување на родовото насилство и почитување на сексуалното и репродуктивното здравје и правата на младите. Ова треба да оди рака под рака со поголемо учество на младите луѓе, особено младите жени и девојки, во креирањето и спроведувањето на политиките и во донесувањето одлуки. Заедно со работата на ниво на заедницата да се изградат позитивни општествени примери и можности.

Мисијата на ЕУ во оваа област е јасна: да се залага за родова еднаквост и генерално да ги зајакне жените. И да се осигураме дека секој поединец може целосно да ги ужива своите човекови права без дискриминација.

ЕУ ќе продолжи да работи одлучно заедно со сите партнери кон оваа цел. И ние очекуваме Северна Македонија и другите земји на нивниот пат кон пристапување во ЕУ да ни се придружат во ова партнерство.